ห้องปฏิบัติการระบบขนส่งและจราจรอัจฉริยะ
บริการระบบแสดงข้อมูลตำแหน่งและเวลาเข้าป้ายแก่ผู้ใช้บริการรถสาธารณะนั้นมีแล้วในหลายประเทศ แต่ก็ยังไม่มีบริการรายงานตำแหน่งรถเมล์หรือคาดการณ์การเข้าจอดที่ตำแหน่งที่สนใจสำหรับรถสาธารณะ จากสภาพของการให้บริการข้อมูลรถโดยสารสาธารณะดังกล่าว ทำให้พบว่ายังมีช่องโหว่ที่ควรได้รับการแก้ไขคือ…
โดยมนต์ศักดิ์ โซ่เจริญธรรม
เมื่อวันที่ 10 พ.ย.2558ผมไปดูการสาธิตใช้ GNSS ช่วยในการทำ machine control โดยในครั้งนี้เป็นการทำการเกลี่ยดินเพื่อทำถนน ซึ่งนำเสนอโดยบริษัท PASCO ของญี่ปุ่น (จัดที่จังหวัดชลบุรี)
องค์ประกอบมีดังนี้
1. รถเกลี่ยดิน (รูปที่ 1)
2. GNSS ความถูกต้องพิกัด 1 เซนติเมตรแนวราบและ 2 เซนติเมตรแนวดิ่ง มาติดที่รถเกลี่ยดิน (รูปที่ 1)
3. สถานีติดตามดาวเทียม (รูปที่ 2)
4. ระบบและซอฟต์แวร์ที่ทำหน้าที่ควบคุมไฮโดรลิกในการยกแผ่นเกลี่ยดินขึ้นหรือลงแบบอัตโนมัติ (รูปที่ 3)
รถยังไม่ได้ขับเอง แต่จอมอนิเตอร์ในรถจะบอกว่าให้ขับไปทางไหนบ้าง และในส่วนแผ่นเกลี่ยดินจะปรับระดับเองอัตโนมัติ
ข้อดีของการใช้ Machine control
– ลดคนที่ต้องคอยช่วยตรวจและบอกคนขับในการปรับระดับดิน
– ลดเวลาการทำงานและเชื้อเพลิง (ญี่ปุ่นคำนวณให้ว่าประมาณ 22%)
– ทำงานกลางคืนหรือแสงน้อยได้
– ได้ระดับดินที่แม่นยำมากและประหยัดวัสดุถมดิน
– เกลี่ยดินบนเส้นทางซับซ้อนได้ เช่นโค้งหรือซิกแซกไปมา (แค่ใส่ค่าพิกัดที่ออกแบบไว้เข้าไปในระบบ)
ถาม 1) ทำไมรถไม่ขับเอง
ตอบ ในพื้นที่ก่อสร้างถนน มักจะยังไม่มีเส้นทางแน่นอน มีของระเกะระกะเยอะ และอาจมีสิ่งกีดขวางที่ไม่คาดคิดมากมาย จึงยากเกินไปที่จะทำให้รถขับเอง
ถาม 2) มีรุ่นที่รถขับเองได้ด้วยไหม
ตอบ มี แต่เป็นสำหรับงานเกษตรกรรมมากกว่า เพราะพื้นที่และสิ่งแวดล้อมควบคุมง่ายกว่า
ถาม 3) รถกับระบบควบคุม มาจากบริษัทเดียวกันไหม
ตอบ คนละบริษัท เป็นพาร์ทเนอร์กัน และถ้ามีบริษัทผลิตรถของไทยสนใจร่วมกับ PASCO เขาก็ยินดี
รูปที่ 1
รูปที่ 2
รูปที่ 3
สรุปสั้น ๆ ก็คือมันเป็นงาน automation นั่นแหละ เพียงแต่พอมี GNSS แล้วเลยทำให้สามารถทำนอกสถานที่ได้ ต่างจากเดิมที่ทำเฉพาะในโรงงานหรือห้องปิด หัวใจจริง ๆ อยู่ที่ซอฟต์แวร์ควบคุมเครื่องจักร ส่วน GNSS ทำหน้าที่แค่เซ็นเซอร์ตัวหนึ่งเท่านั้น
หมายเหตุ บริษัท PASCO เป็นบริษัทที่ได้รับความไว้วางใจจากรัฐบาลญี่ปุ่นให้ดำเนินการบริหารจัดการ เครือข่ายสถานีติดตามดาวเทียม GNSS ซึ่งมีกว่า 1300 สถานี และสถานีเหล่านี้ส่งข้อมูลมาประมวลผลรวมกันที่เครื่องแม่ข่ายของการภูมิ สารสนเทศแห่งประเทศญี่ปุ่น (Geospatial Information Authority of Japan: GSI) และให้บริการค่าแก้เพื่อให้คำนวณพิกัดจาก GNSS ละเอียดระดับเซนติเมตรได้
ผลจากการสำรวจผู้ใช้บริการรถเมล์สาย 73 ก.
ดำเนินการโดยนายมนต์ศักดิ์ โซ่เจริญธรรม นักวิจัยศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ และได้รับความรร่วมมือจากเขตการเดินรถที่ 8 ขสมก. สวนสยาม
สำรวจเมื่อ วันที่ 29 ตุลาคม 2558
วิธีการสำรวจ สัมภาษณ์และจดบันทึก
จุดประสงค์ เพื่อให้ทราบช่องทางการรับข้อมูลตำแหน่งรถโดยสารประจำทาง ที่ผู้ใช้บริการรถเมล์ต้องการ
ได้ข้อมูลสรุปดังนี้
จำนวนผู้ถูกสัมภาษณ์: 38 คน
ช่วงอายุ: 20-30 ปีมากที่สุด มีการกระจายตัวดัง รูปที่ 1
เพศ: เป็นชาย 42% หญิง 58%
ช่องทางรับข้อมูล: 44.7% ต้องการให้ผ่านโทรศัพท์มือถือ และ 34.2% ต้องการให้ผ่านจอที่ติดตั้งที่ป้ายรถเมล์ และอีก 10.5% สำหรับ ยังไงก็ได้ ต้องการทั้งสองอย่าง รูปที่ 2
อินเทอร์เน็ตในโทรศัพท์: มี 73.7% มี 26.3% ไม่มี รูปที่ 3
รูปที่ 1 การกระจายตัวของช่วงอายุ
ที่มา มนต์ศักดิ์ โซ่เจริญธรรม
เราคงทราบกันดีว่าอีกไม่นานรถยนต์ไร้คนขับ (Autonomous Car) คงมาแน่ แต่คงมีน้อยคนที่ทราบว่าเครื่องบินพาณิชย์ที่สามารถลงจอดได้แบบคนขับสามารถทำได้มานานแล้วอย่างน้อยตั้งแต่ปี 1994 ซึ่งใช้ GNSS เป็นอุปกรณ์หลักในการระบุตำแหน่ง โดยในตอนนั้นมีการทดสอบบินถึง 50 เที่ยวบินโดยมหาวิทยาลัยโอไฮโอ [1] ได้รับการสนับสุนนเครื่อง Boeing 757 จากบริษัท UPS
สหรัฐให้ความสนใจเรื่องการบินแบบไร้คนขับมากถึงขนาดลงทุนส่งดาวเทียมบริการค่าแก้ที่ชื่อ Wide Area Augmentation
System (WAAS) [2] เพื่อให้พิกัดจาก GNSS มีความถูกต้องมากขึ้น ในระดับต่ำกว่า 1 เมตร และมี Footprint ครอบคลุมทั่วสหรัฐตั้งแต่ปี 2003 [8]
ในระยะหลังองค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ หรือ ICAO [3] ก็ได้ออกคำแนะนำในการใช้ GNSS และการให้บริการดาวเทียมค่าแก้มาแล้ว [4] และในปัจจุบันก็มีหลายประเทศที่ลงทุนทำแบบเดียวกับ WAAS ของสหรัฐ เช่น รัสเซีย [5] ญี่ปุ่น [6] อินเดีย [9] และยุโรป [7]
อย่างไรก็ตาม จนถึงปัจจุบันเครื่องบินพาณิชย์ก็ยังคงมีกัปตันประจำเครื่อง ทั้งนี้อาจจะเป็นเพราะระบบดาวเทียมบริการค่าแก้
ยังไม่ได้รับการพัฒนาให้อิ่มตัวในทุกพื้นที่ของโลก หรืออาจเป็นเหตุผลเชิงจิตวิทยาประกอบกัน
ที่น่าสนใจกว่านั้น คือ ชิป GNSS ทั่วไป เช่น ที่มีใน Zenfone [10] ซึ่งเพิ่งเปิดตัวปี 2015 เริ่มมีความสามารถรับและใช้งานค่าแก้ (ศัพท์เทคนิคเรียก SBAS) ได้แล้ว
[1] Monaghan, Aidan. “Plausibility Of 9/11 Aircraft Attacks Generated By GPS-Guided Aircraft Autopilot Systems.”
[2] http://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ato/service_units/techops/navservices/gnss/waas/
[3] http://www.icao.int/Pages/default.aspx
[4] http://www.icao.int/Meetings/PBN-Symposium/Documents/9849_cons_en%5B1%5D.pdf
[5] http://www.sdcm.ru/smglo/staticpages?version=eng&site=extern&title=about
[6] http://www.oosa.unvienna.org/pdf/icg/2007/icg2/presentations/04_01.pdf
[7] http://www.gsa.europa.eu/egnos/what-egnos
[8] http://www.faa.gov/about/office_org/headquarters_offices/ato/service_units/techops/navservices/gnss/waas/news/
[9] http://geoawesomeness.com/gagan-indias-sbas-system-now-operational/
[10] http://www.gizbeat.com/7449/asus-zenfone-2-full-review-mainstream-flagship-bargain/
